Watson gaat De Anatomische Les van Dr. Nicolaes Tulp ontleden (en jij kunt daarbij helpen!)

Sponsored – Afgelopen zomer liet ik jullie kennismaken met Watson van IBM, de slimste computer ter wereld. Watson is een toepassing die er voor zorgt dat een onvoorstelbaar grote hoeveelheid aan informatie (data) gebruikt kan worden. Er is zoveel data in de wereld, met 80% van deze data wordt niets gedaan. Watson kan deze informatie ordenen en verbanden leggen, waardoor deze toch gebruikt kan worden. Watson wordt niet alleen gebruikt in de medische wereld, maar ook voor webshops en bijvoorbeeld voor het ontwerpen van de ideale galajurk. Afgelopen zomer maakte ik samen met IBM en Watson slimme smoothies voor de bezoekers van de Glamour Health Challenge, komende zaterdag gaat Watson weer iets gaafs doen. Dit keer tijdens de Museumnacht in Den Haag.

Watson is tijdens de museumnacht namelijk op bezoek bij het Mauritshuis in Den Haag. Je kent het Mauritshuis wellicht als het museum waar het Meisje met de parel van Vermeer hangt. Een paar weken terug was het museum nog groots in het nieuws omdat Kate Middleton een bezoek aan het museum bracht. Tot en met 8 januari vind je in het Mauritshuis namelijk 22 topstukken uit de Royal Collection van het Britse Koningshuis.

Maar wat moet Watson nu in een museum? Daar stelde ik zelf aanvankelijk ook mijn vraagtekens bij. Maar het is eigenlijk heel simpel, Watson verzamelt alle informatie die er over een bepaald schilderij is om op deze manier de bezoeker te kunnen vertellen over dit schilderij.

Het schilderij dat tijdens de museumnacht volledig ontleed zal worden is De anatomische les van Dr. Nicolaes Tulp van Rembrandt van Rijn. Het is een nogal luguber schilderij geschilderd in 1632 tijdens een openbare ontleding in De Waag in Amsterdam. Het lichaam dat ontleed wordt is van Aris Kindt, hij was eerder die dag opgehangen omdat hij beschuldig werd van diefstal.

In die tijd was het heel bijzonder dat lichamen voor de wetenschap gebruikt werden, in andere Europese landen werd dit niet gedaan omdat dat van de Rooms Katholieke kerk niet was toegestaan (wij waren Protestant). Zo’n openbare ontleding vond één keer per jaar plaats, het nam vier dagen in beslag en je kon kaartjes kopen om hier toeschouwer van te zijn, zo’n ontleding was een bepaalde vorm van entertainment. Ik kan mezelf wel een leukere vorm van entertainment bedenken, maar goed, wie ben ik.

Over het schilderij valt ontzettend veel te vertellen, het schilderij zit vol geheimen. Zo is het vrij bijzonder dat Aris gewoon handen heeft, bij dieven werd in die tijd namelijk eerst hun handen geamputeerd. Ook is het vrij bijzonder dat de buik van Aris nog intact is, want deze werd altijd als eerste opengesneden, maar waarschijnlijk wilde Rembrandt dat de aandacht niet te veel naar het lichaam van Aris uit zou gaan, maar naar opdrachtgever Dr. Nicolaes Tulp. Dat is ook de reden dat Dr. Tulp de enige is die is afgebeeld met hoed. Als je goed kijkt zie je nog wel wat schaduwen boven de hoofden van andere chirurgen op de foto, maar daar is vermoedelijk later overheen geschilderd om de aandacht meer op Dr. Tulp te laten richten.

Er is nog zoveel meer over dit schilderij te vertellen. Ik ben deze week begonnen met het opzoeken van informatie over het schilderij en er was zoveel. Als ik eenmaal geïntrigeerd ben door iets, wil ik ook echt alles weten. Ik ben absoluut geen kunsthistoricus en ik moet toegeven dat ik ook niet vaak naar musea ga omdat ik het een beetje saai vind. Maar als ik eenmaal achtergrondinformatie over een schilderij heb word ik er volledig door opgenomen. Daarom vind ik het ook zo leuk dat je door de techniek van Watson ook daadwerkelijk alles over het schilderij te weten kunt komen.

Hoe dit in zijn werk gaat? Tijdens de museumnacht kun je net als Aris Kindt gaan liggen en alle vragen die je over het schilderij hebt stellen. Jij helpt op deze manier mee aan het slimmer maken van Watson, om nog meer informatie over het schilderij te krijgen. De vragen over het kunstwerk zijn nodig om te begrijpen wat mensen willen weten over het kunstwerk. De volgende stap is het zelflerende systeem te trainen om behalve deze vragen, ook hele nieuwe vragen te beantwoorden – op basis van alle bronnen van het Mauritshuis. Op die manier kan het systeem zich geleidelijk aan ontwikkelen tot een echte expert, met diepgaande kennis van het schilderij in verschillende domeinen. Van kunsthistorisch en esthetisch tot medisch, strafrechtelijk en meer: wie straks ook maar iets over het kunstwerk wil weten, kan zich heel eenvoudig zijn vraag aan Watson stellen voor een razendsnel antwoord. Niet alleen tijdens een bezoek aan het Mauritshuis zelf, maar ook via de website van het museum.

Ik was gisteren in Het Mauritshuis om Koen van Het Mauritshuis en Robert-Jan van IBM een paar vragen te stellen over deze samenwerking.

Zin om langs te komen en mee te helpen aan dit project? De Museumnacht Den Haag is aanstaande zaterdag (29 oktober) in Den Haag (where else?) Tussen 20.00u en 1.00u kun je langs bij bijna 40 culturele instellingen, zoals het Mauritshuis. Kaartjes om alle musea te kunnen bezoeken koop je hier en kosten 15 euro per stuk. Dat is een mooie deal, want voor het Mauritshuis alleen al betaal je normaliter 14 euro en nu kun je daarnaast ook nog naar musea als Het Gemeentemuseum en Escher in het Paleis (beiden ook echt aanraders!). Zelf kom ik zaterdagavond ook even langs het Mauritshuis.

Liefs,
Annemerel